Chị Thu đang thu hoạch chanh tứ quý. Ảnh: Phan Thương
Dẫn chúng tôi tham quan vườn chanh tứ quý sai trĩu quả. Anh Võ Thành Sơn, thôn Chư Hậu 6, xã Ia Bă không giấu được niềm vui khi bao ngày vun trồng, vườn chanh tứ quý của gia đình đang thu về những quả ngọt. Nói về cơ duyên trồng loại cây này, anh Sơn tâm sự: Xuất phát từ ý định chuyển đổi cơ cấu cây trồng, năm 2017 anh Sơn tìm hiểu trên các phương tiện thông tin đại chúng về những mô hình phát triển kinh tế hiệu quả với ưu tiên hàng đầu là vốn đầu tư thấp, phù hợp với chất đất địa phương. Sau thời gian tìm tòi, anh quyết định phá bỏ nửa ha chanh dây chuyển sang trồng chanh tứ quý. Anh Sơn mua giống cây tại huyện Chư Sê với 500 cành,tổng cộng 15 triệu đồng tiền giống. Ban đầu việc trồng chanh tứ quý không mấy suôn sẻ. Anh Sơn xuống giống chanh đúng vào mùa mưa dầm nên hơn 2/3 cây chanh của gia đình bị chết vì úng nước. Không nản chí, anh khăn gói đến những vườn chanh trong và ngoài tỉnh để học hỏi, vừa trồng vừa rút kinh nghiệm. Sau 18 tháng trồng, vườn chanh tứ quý của gia đình anh đã cho thu hoạch vụ đầu tiên. Hiện tại, hơn 500 cây chanh của gia đình đã cho thu 4 tấn quả. Với giá bán hiện tại 20 nghìn đồng/ kí gia đình anh thu về gần 80 triệu đồng/năm. Anh Võ Thành Sơn, thôn Chư Hậu 6, xã Ia Bă, huyện Ia Grai nói: Cây chanh tứ quý này rất thích nước nhưng cũng rất kén nước. Trồng tốt nhất là người dân mình nên trồng tháng 8 âm. Một quả chanh đạt tiêu chuẩn từ 18-20 quả. Quả chanh lớn, căng nước, vỏ mỏng. Thời gian chăm sóc bằng ½ so với chăm sóc cà phê.Chủ yếu giờ vợ chồng đăng tải lên mạng và thương lái tự vào mua tận nơi. Giá cả bán chanh chỉ từ 8 ngàn là đã có lời rồi. Chanh giờ không có mà bán. Hiện tại mình đã chiết giống và bán cho bà con rồi với hơn 2.000 cây giống. Khi chiết giống bán ra phải đảm bảo cho họ cây sống đến 90%.
Chanh Tứ quý loại cây có vốn đầu tư thấp, công chăm bón ít mà hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Phan Thương
Anh Sơn cũng lưu ý, muốn cây chanh đạt năng suất cao ngoài việc chú trọng đến giống cây đảm bảo thì người trồng cần chú ý đến giai đoạn cây ra hoa, đậu quả. Đặc biệt là muốn cây chanh cho ra hoa trái vụ để bán giá cao thì trước một tháng người trồng nên bón phân lân và kali để kích thích cho lá mau già; hạn chế tưới nước, phân bón rồi sau đó mới chăm sóc cây lại bình thường thì cây sẽ cảm ứng và cho hoa quả sớm hoa thường lệ. Khi bắt đầu ra lá non phải phun thuốc sinh học kịp thời để phòng bệnh nhện đỏ, sâu ăn lá…tấn công.
Gia đình bà Nguyễn Thị Phi, thôn Chư Hậu 6, xã Ia Bă hiện có diện tích trồng chanh tứ quý lớn nhất xã với hơn 2.000 gốc chanh, hiện 600 cây chanh đang cho thu hoạch. Một tháng bà Phi thu 2 lứa. Thu đến đâu thương lái đến tận nhà thu mua đến đó với giá trung bình từ 15-20 ngàn đồng/kí chanh. “So với các loại cây khác thì cây chanh tứ quý rất nhàn. Nó nhàn mình thu là mình bán luôn, đến tận vườn không bán đi đâu. Cao điểm nhất là từ tháng 2- tháng 4 là giá chanh cao nhất. Nếu cho thu từ tháng 2 đến tháng 4 là thắng lợi. Thời điểm đó không có chanh để bán, bán tại nơi đã 30 nghìn đồng/ kg rồi”.- Bà Nguyễn Thị Phi, Thôn Chư Hậu 6, xã Ia Bă, huyện Ia Grai.
Chanh Tứ quý vốn đầu tư thấp cho quả quanh năm. Ảnh: Phan Thương
Toàn xã Ia Bă hiện có 8 hộ trồng cây chanh dây tứ quý với diện tích hơn 4ha. Nhận thấy những ưu điểm vượt trội khi trồng loại cây này, nhiều hộ dân đang tiến hành làm đất và đăng kí mua giống chanh tại các vườn chanh tứ quý cho năng suất cao trong và ngoài xã. Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Ia Bă, huyện Ia Grai cho biết: Qua thời gian nắm bắt, một số hộ trên địa bàn xã Ia Bă đã trồng và thu được kết quả khả quan từ cây chanh Tứ quý. Đây là loại cây có vốn đầu tư thấp, công chăm bón ít mà hiệu quả kinh tế khá cao, đặc biệt là mùa khô giá chanh lên đến 30- 35 ngàn/kg. Theo tìm hiểu, quả chanh không phụ thuộc vào thời điểm phải thu hái. Nếu đúng thời điểm thu hái mà giá cả thấp thì mình vẫn để lại được trên cây một thời gian, chừ giá cả nhích lên mình có thể bán. Chanh càng già càng đẹp, lượng nước càng mọng. Với mức đầu tư và chăm sóc thì một kí chanh chỉ cần 8 ngàn đồng người dân đã có lời rồi. Nhận thấy nhu cầu của bà con muốn chuyển đổi diện tích, chính quyền xã phối hợp chính quyền chức năng tìm và liên kết các công ty tìm đầu ra ổn định cho bà con cũng như tìm nơi cung cấp giống và kỹ thuật cho bà con.
Thời điểm hiện tại, cây chanh tứ quý đang là loại cây trồng hiệu quả mang lại nhiều kì vọng cho người dân trên địa bàn huyện Ia Grai. Tuy nhiên, để tránh tình trạng trồng tràn lan, tự phát, không có đầu ra ổn định rất cần sự vào cuộc tích cực của các cấp chính quyền, các ngành chuyên môn; để người dân có thể tự tin phát triển loại cây trồng có múi này và mang lợi nhuận cao cho các hộ trồng chanh.
Phan Thương